ساختمان سنتور (مضراب سنتور)
۱- حلقه مضراب
حلقه مضراب محل گرفتن مضراب می باشد. نحوی گرفتن بدین صورت است که انگشت اشاره در داخل حلقه و انگشت شست در گودی پشت حلقه مضراب و سه انگشت دیگر چسبیده به هم زیر حلقه مضراب قرار می گیرند.
۲- ساق مضراب |
۳- سر مضراب |
جنس مضراب ها معمولا از چوب گردو بوده و دارای اندازه هایی در حدود 22 سانتی متر می باشند.
چسباندن نمد در سر مضراب ها نیز امری است متعارف که اکثر نوازندگان آنرا بکار می برند تا صدای سنتور دلنشین تر گردد. |
ارتفاع خرک های سیم های سفید 22 میلی مترمی باشد طول شیار موجود روی خرک 17 میلی متر و طول مفتول فلزی روی آن 16 میلی متر می باشد. |
ارتفاع خرک های سیم های زرد 20 میلی مترمی باشد طول شیار موجود روی خرک 17 میلی متر و طول مفتول فلزی روی آن 16 میلی متر می باشد. |
خرک ها ابزارهای چوبی هستند که برای قرار دادن سیم ها بر روی صفحه ی سنتور بکار می روند . اندازه ی آنها برای سیم های زرد و سفید متـفاوت است. برای قرار گرفتن مفتول فلزی روی خرک است که از روی هر خرک چه زرد و چه سفید، چهار رشته سیم هم کوک و هم صدا عبور می کند . |
آچار کوک ابزاری است فلزی که به وسیله آن گوشی ها را به راست یا چپ می چرخانند و بدین وسیله سنتور را با آن کوک می کنند . |
|
سیم گیر ها در سمت چپ کلاف سنتور واقع شده اند. این سیم گیر ها دقیقا متناظر با گوشی های سمت راست کلاف اند. سیم ها در این قسمت ، به صورت حلقه های منظم بر روی سیم گیر ها قرار می گیرند. |
سنتور
یکی از سازهای اصیل ایرانی است که ساخت آن را به فیلسوف عـالیقـدر و
موسیقیدان بزرگ قرن چهارم، ابونصرفارابی نسبت داده اند . از طرفی دیگر،
شواهد و علائم بجای مانده از نقاشی ها و حکاکی های موجود از دوره های
آشوری و بابلی، تصویر هایی را نشان می دهد که در آن افراد ، آلاتی ذوزنقه شکل شبیه سنتور را که به وسیله طناب یا نخی که بدان متصل بوداز گردن آویخته و با آن می نواختند. |
اجزا و سازمان کلی سنتور در شکل فوق نشان داده شده است |
1- کلاف |
بدنه یک سنتور به عنوان شالوده اصلی سنتور می باشد که با چسباندن صفحه های رو و زیر کلا ف شکل می گیرد. دقت در ساخت صحیح بدنه و استفاده از چوبهای مرغوب تأثیر مستقیمی در صدای سنتور دارد. پلهای موجود درون بدنه سنتور که مابین صفحه های رو و زیر قرار می گیرد نیز تاثیر زیادی دراستحکام ساختمان سنتور و صدای آن دارد. به طور کلی صرفنظر از صدای سنتور معیارهای زیر از اساسی ترین معیارهای انتخاب یک سنتور خوب می باشد. معیارها |
پلها ابزارهای چوبی استوانه ای شکل هستند که مابین صفحه های رو و زیر قرار می گیرند و این دو صفحه را بهم متصل می کنند . ارتفاع این پلها 5 سانتی متر و اندازه ضخامت آنها 1 سانتی متر می باشد. پلها علاوه بر حفظ و نگهداری صفحه ها در برابر فشارهای وارد شده در صدا دهی ساز نیز موثرند. |
صفحه روی سنتور ، صفحه ایی است صاف ومسطح با ضخامت شش میلی متر که بر روی آن دو گل زیبا نیز قرار دارد. گل های روی صفحه برای انتقال صدابه داخل جعـبه و ایجاد رزونانس می باشند. صاف و مسطح بودن این صفحه یکی از معـیارهای انتخاب یک سنتور خوب است. |
صفحه زیر سنتور ، صفحه ایی است به ضخامت 5/7 میلی متر که کلا ف سنتور روی آن قرار می گیرد و صفحه انحنای جزیی به سمت بیرون دارد. |
کلا ف سنتور لا کوک |
کلا ف سنتور سل کوک |
کلاف سنتور نخستین بخش از ساختمان آموزش سنتور است که بر اساس نوع سنتور در ابعاد استاندارد ساخته می شود. همانطور که درشکل ملاحظه می کنید این ابعاد به شرح زیر میباشند
سنتور سل کوک
ـ قاعـده بزرگ کلا ف 90 سانتی متر
ـ قاعـده کوچک کلا ف 36 سانتی متر
ـ ارتفاع کلا ف 27 سانتی متر
ـ قطر سوراخ موجود در پایین کلا ف 17 میلی متر
سنتور لا کوک
ـ قاعـده بزرگ کلا ف 82 سانتی متر
ـ قاعـده کوچک کلا ف 33 سانتی متر
ـ ارتفاع کلا ف 26 سانتی متر
ـ قطر سوراخ موجود در پایین کلا ف 17 میلی متر
پهنای هر یک از چهار قطعه چوب بکار رفته در ضلعهای کلا ف در هر یک از دو نوع کلا ف ، پنج سانتی متر و ضخامت هر یک از آنها 18 میلی متر می باشد